Nội dung bài viết:
Giới thiệu
Kỹ năng coaching đã và đang trở thành chìa khóa để các nhà lãnh đạo và quản lý kiến tạo đội ngũ sáng tạo, tự chủ và hiệu suất cao. Nhưng mất bao lâu để thực sự thành thạo coaching? Đằng sau mỗi buổi huấn luyện thành công là chặng đường rèn luyện kiên trì, kết hợp giữa học hỏi bài bản và trải nghiệm thực tiễn. Bài viết này sẽ mở ra bức tranh toàn diện về giai đoạn cần thiết, các mô hình học tập – thực hành và chiến lược duy trì kỹ năng coaching bền vững cho đội ngũ quản lý doanh nghiệp.
Giai đoạn và lộ trình để thành thạo kỹ năng coaching: Mất bao lâu để thành thạo kỹ năng coaching? (thực hành vs đào tạo bài bản)
1. Nền tảng vững chắc: Bước khởi đầu với đào tạo căn bản và thực hành trong hành trình thành thạo kỹ năng coaching
Khởi đầu hành trình trở thành một coach chuyên nghiệp luôn bắt đầu từ sự kết hợp khoa học giữa đào tạo bài bản và thực hành thực tế. Những khoá học coaching căn bản thường kéo dài ngắn, chỉ từ 3–6 ngày hoặc 2–3 buổi tập trung, giúp học viên tiếp cận các nguyên lý thiết yếu như lắng nghe chủ động, đặt câu hỏi khai vấn, phản hồi phù hợp và nắm được quy trình coaching cơ bản. Tuy nhiên, nền tảng này chỉ là bước đệm vững chắc để tiến đến mức thành thạo thực sự.
Đào tạo bài bản, nhất là các chương trình chuẩn quốc tế như chứng chỉ ACC của ICF, đòi hỏi 60 giờ học lý thuyết và tối thiểu 100 giờ thực hành coaching, quãng đường mà nhiều người phải kiên trì từ 6–12 tháng để tích lũy dần. Nếu hướng tới cấp độ chuyên sâu hơn như PCC, hành trình còn kéo dài hơn, với 125 giờ học lý thuyết và 500 giờ coaching thực tế, thường mất từ 1–2 năm để đạt tới sự thành thạo tổng hợp kỹ năng lẫn bản lĩnh xử lý tình huống sống động.
Bên cạnh phần đào tạo, trải nghiệm thực hành đóng vai trò không thể thiếu trong lộ trình phát triển của mỗi coach. Sau khóa học cơ bản, việc thực hành dưới sự dẫn dắt của mentor trong 6–12 buổi sẽ giúp học viên gỡ bỏ những lo lắng về mặt thực tiễn, bén nhạy hơn với từng tình huống và nhận diện rõ ràng những điểm còn yếu trong kỹ năng. Để thực sự thành thạo, số lượng buổi thực hành thực tế nên đạt tối thiểu 50–100 giờ, tương đương 6–12 tháng nếu thực hiện phương pháp luyện tập đều đặn.
Điều làm nên sự khác biệt không chỉ nằm ở lượng kiến thức kỹ năng được cung cấp, mà còn ở khả năng tích hợp liên tục giữa lý thuyết và thực hành suốt quá trình học hỏi. Đào tạo bài bản giúp thống nhất tư duy và phương pháp, nhưng chính môi trường thực hành – nơi sai lầm được nhận diện và điều chỉnh – mới rèn luyện hiệu quả phản xạ nghề nghiệp. Vì vậy, các chuyên gia hàng đầu khuyến nghị người học nên cân đối giữa hai hình thức để xây dựng nền tảng vững chắc và tiến bộ vững bền. Độc giả có thể tìm hiểu thêm về lộ trình đào tạo – chứng chỉ coaching ICF và các yếu tố then chốt để có cái nhìn tổng quan hơn. Tham khảo thêm tại PACE – Coaching là gì?.
2. Chinh phục mốc 100 phiên thực tế: Hiểu đúng về tốc độ và chuẩn hóa lộ trình thành thạo kỹ năng coaching
Một trong những cột mốc được xem là “chuẩn hóa” trong hành trình thành thạo kỹ năng coaching là tích lũy đủ 100 phiên coaching thực tế. Đây không chỉ là con số tượng trưng mà còn phản ánh giai đoạn trải nghiệm, đối mặt với những ca coaching đa dạng, từ lý thuyết đến thực tế, từ người thân thiết đến khách hàng hoàn toàn mới. Để đạt được mốc này, thông thường bạn sẽ cần tối thiểu từ 6 tháng đến 1 năm – với điều kiện duy trì tần suất thực hành ổn định, như một tuần thực hiện đều đặn 2–4 phiên coaching.
Trong thực tế, lộ trình này sẽ bắt đầu bằng việc áp dụng các kiến thức lý thuyết học được từ các khóa đào tạo cơ bản. Mỗi buổi coaching là dịp kiểm chứng lại quy trình: lắng nghe thực chất, đặt câu hỏi mở, tạo động lực đúng thời điểm, quan sát phản hồi của coachee và tự đánh giá lại phương pháp. Sự trưởng thành đến khi bạn không chỉ vận dụng kỹ thuật máy móc, mà còn linh hoạt điều chỉnh phong cách, sử dụng các khung kỹ thuật như GROW hay DISC để phù hợp cá tính, bối cảnh coachee. Đây là thời điểm bạn thật sự “phản xạ tự nhiên” trước mọi tình huống phát sinh trong phòng coaching.
Sự đồng hành của mentor và nhóm thực hành trong giai đoạn này giúp rút ngắn thời gian tích lũy kinh nghiệm, nâng cao khả năng tự phản chiếu, nhận phản hồi xây dựng một cách thực chất. Lời khuyên thực tế là đừng chỉ dừng lại ở lý thuyết – hãy chủ động tăng cường số lượng buổi coaching, đa dạng hóa đối tượng và sớm hình thành thói quen ghi lại nhật ký sau mỗi phiên làm việc. Những ai kiên trì thường xuyên sẽ nhận được “trái ngọt” về niềm tin nghề nghiệp, tự tin đứng trước khách hàng dù trong môi trường doanh nghiệp hay cá nhân.
Bạn đọc có thể tìm hiểu thêm về các kỹ thuật thiết yếu giúp tăng hiệu quả cho mỗi buổi thực hành qua bài viết 5 kỹ thuật coaching cơ bản cho quản lý. Để đảm bảo tiến trình phát triển chuẩn hóa, việc đối chiếu với các tiêu chuẩn quốc tế như của ICF cũng là tiêu chí tham khảo đáng tin cậy (nguồn: ITD Vietnam).
So sánh thực hành và đào tạo bài bản: Chặng đường thành thạo kỹ năng coaching cần bao lâu?
1. Chìa khóa thành thạo: Vai trò không thể thay thế của thực hành liên tục trong phát triển kỹ năng coaching
Việc thành thạo kỹ năng coaching không đơn giản chỉ là sở hữu lý thuyết vững chắc; mà quan trọng hơn cả, chính là thực hành liên tục và có mục đích. Dù bạn bắt đầu từ môi trường tự học hay bước vào các chương trình đào tạo bài bản, một điểm chung được các chuyên gia và nghiên cứu ghi nhận là không thể bỏ qua: chỉ thông qua trải nghiệm thực tế với coachee, kỹ năng coaching mới thực sự bén rễ, phát triển toàn diện và duy trì bền vững.
Khác với các kỹ năng mềm khác, coaching đòi hỏi sự nhạy bén trong giao tiếp, khả năng lắng nghe sâu, đặt câu hỏi gợi mở và đặc biệt là phản ứng linh hoạt trước các tình huống không lường trước từ coachee. Để đạt tới mức “phản xạ tự nhiên” này, người học thường phải trải qua từ 100 đến 250 giờ thực hành thực tế, tương đương tối thiểu 100 phiên coaching với người thật trong thời gian ít nhất 1 năm. Cường độ cao hơn hoặc sự hướng dẫn sát sao từ mentor có thể rút ngắn quá trình, song không thể thay thế cho giá trị của “va chạm thực tế”.
Thực hành liên tục giúp các coach nhận diện điểm mạnh, điểm yếu cá nhân, học cách thích nghi với nhiều kiểu tính cách khác nhau và dần hoàn thiện chuỗi kỹ thuật phức tạp: từ xây dựng mối quan hệ tin cậy đến phản hồi hiệu quả, khai mở động lực bên trong của coachee. Thậm chí, trong môi trường đào tạo bài bản, thực hành cũng chiếm phần lớn thời lượng và là tiêu chí bắt buộc để hoàn thành chứng chỉ chuyên nghiệp như ICF, ACC hay PCC.
Trên hành trình này, các công cụ tự đánh giá, phản tư, mentoring và các buổi coaching peer-to-peer đóng vai trò chất xúc tác hữu hiệu, giúp biến trải nghiệm thành bài học sâu sắc. Nếu chỉ học lý thuyết hoặc “thực hành cho có”, kỹ năng dễ mai một hoặc rơi vào lối mòn máy móc. Vì vậy, việc duy trì nhịp thực hành đều đặn – từ luyện tập với học viên, đồng nghiệp cho tới tự đăng ký các phiên trao đổi kỹ năng – là nền tảng không thể thiếu cho sự thành thạo bền vững trong coaching.
Để hiểu rõ hơn về tầm quan trọng và các phương pháp rèn luyện kỹ năng coaching mỗi ngày, bạn có thể tham khảo thêm bài viết về rèn luyện kỹ năng coaching mỗi ngày cho nhà quản lý.
2. Đào tạo bài bản trong coaching: Bệ phóng căn bản và những rào cản về thời gian thành thạo
Đào tạo bài bản đóng vai trò thiết yếu như một bệ phóng nền tảng giúp người học coaching hướng tới sự thành thạo chuyên môn một cách hệ thống. So với việc tự học và tự thực hành ngẫu nhiên, phương pháp này giúp học viên tiếp cận trực tiếp với bộ kiến thức cập nhật, cấu trúc chuẩn quốc tế (như của ICF, EMCC). Ngay từ đầu, học viên được cung cấp lộ trình bài bản, giáo trình chi tiết cùng các checklist kỹ năng, từ đó tránh cảm giác “lạc lối” hoặc chậm tiến bộ. Đây cũng là môi trường lý tưởng để thực hành các tình huống giả lập, nhờ sự hướng dẫn của các chuyên gia giàu kinh nghiệm, qua đó học viên nhanh chóng nhận được phản hồi khoa học, khách quan, giúp điều chỉnh kỹ năng một cách bài bản.
Hơn nữa, đào tạo bài bản giúp người học tiết kiệm thời gian đáng kể trong giai đoạn xây dựng nền tảng. Thay vì mất hàng tháng tự mày mò, học viên được tiếp cận trực tiếp với tinh hoa ngành, các kỹ thuật đã được kiểm nghiệm, đồng thời nhanh chóng nắm bắt các sai lầm phổ biến, tránh học “lý thuyết suông”. Giá trị gia tăng rõ rệt là các chứng chỉ quốc tế, nâng tầm uy tín cá nhân và tạo động lực phát triển lâu dài.
Tuy nhiên, đào tạo bài bản cũng đối mặt với những thách thức không nhỏ về mặt thời gian thành thạo thực tiễn. Đa phần khoá học thường tập trung mạnh vào lý thuyết hoặc thực hành trong phạm vi mô phỏng, thời lượng thực hành thực tế còn tương đối khiêm tốn. Sau khoá học, việc vận dụng các kỹ năng coaching vào đời sống hoặc tổ chức vẫn phụ thuộc vào sự chủ động tự thực hành liên tục của mỗi cá nhân. Nếu thiếu môi trường coaching thật hoặc không được mentor hướng dẫn sát sao sau đào tạo, kỹ năng có thể nhanh chóng bị “bỏ quên” hoặc khó đạt khả năng ứng biến linh hoạt cần thiết. Ngoài ra, chi phí đào tạo cao cũng là rào cản khiến nhiều người khó tiếp cận các chương trình chuẩn quốc tế so với tự học và thực hành cá nhân.
Để tối ưu hiệu quả đào tạo, bước ra khỏi khoá học, học viên cần tích luỹ tối thiểu 100-300 giờ thực hành dưới sự giám sát để thực sự “chín” về kỹ năng, như các khuyến nghị tại chứng chỉ coaching quốc tế. Điều này phản ánh rõ bản chất của coaching là kỹ năng vận hành dựa trên trải nghiệm thực tế nhiều hơn cả lý thuyết.
Phát triển và Duy trì Năng lực Coaching: Hành trình Thời gian và Chiến lược Bền vững
1. Học Tập Suốt Đời: Nền Tảng Không Thể Thiếu Để Thành Thạo Kỹ Năng Coaching
Khi nói về hành trình thành thạo kỹ năng coaching, có một yếu tố chìa khóa quyết định sự khác biệt giữa những ai chỉ dừng ở mức cơ bản và những nhà coach thực sự xuất sắc: học tập suốt đời. Kỹ năng coaching không chỉ đơn thuần là tích lũy kiến thức qua các khoá học, mà chính việc chủ động cập nhật, tiếp thu cái mới, luyện tập thường xuyên và học hỏi từ thực tiễn mới tạo lập nền móng vững chắc lâu dài.
Trong thời đại mà biến đổi nghề nghiệp diễn ra chóng mặt, năng lực coaching cũng cần được tái đầu tư liên tục để không bị tụt hậu. Học tập suốt đời không giới hạn bởi tuổi tác, vị trí công việc hay xuất phát điểm. Bất cứ nhà coach nào cũng phải cởi mở, chủ động, dám thử nghiệm và không ngại thay đổi để giữ vững năng lực phản xạ linh hoạt trong mọi tình huống. Thực tế, các chương trình đào tạo bài bản như chuẩn quốc tế ICF chỉ đóng vai trò tạo nền tảng lý thuyết, khung kỹ thuật, còn sự thành thạo thực sự phải đến từ nhiều năm trải nghiệm thực tế, những giờ coaching với đa dạng coachee, liên tục nhận phản hồi và cải tiến cách tiếp cận.
Chính triết lý học tập trọn đời giúp coach duy trì động lực phát triển bản thân, tăng khả năng thích nghi với công nghệ mới, tư duy sáng tạo và quản trị cảm xúc tốt hơn. Theo các chuyên gia, để chạm đến trình độ Master, một coach phải đầu tư hàng nghìn giờ thực hành và chủ động cập nhật phương pháp, công cụ mới của lĩnh vực. Quá trình này đòi hỏi tinh thần cầu tiến, khả năng tự phản tỉnh và luôn sẵn sàng học hỏi từ cộng đồng, mentor và coachee của chính mình.
Muốn xây dựng nền tảng vững chắc trong coaching, bên cạnh việc luyện tập liên tục, bạn cần chủ động tham khảo các tài liệu chất lượng, cập nhật các kỹ thuật mới. Một số tài nguyên hữu ích có thể tìm thấy tại tài liệu tự học kỹ năng coaching và sách tham khảo. Để hiểu sâu hơn về lợi ích lâu dài của học tập suốt đời, bạn có thể xem thêm tại bài viết này.
2. Xây dựng thương hiệu cá nhân vững vàng qua học tập suốt đời và thực hành coaching
Trong lĩnh vực coaching, khả năng xây dựng thương hiệu cá nhân không chỉ đến từ những thành tích bề nổi mà còn được củng cố mạnh mẽ thông qua quá trình thực hành liên tục và cam kết học tập suốt đời. Hành trình này đòi hỏi sự kết hợp giữa đào tạo bài bản để nắm vững nền tảng lý thuyết, quy trình chuẩn cùng việc chủ động thực hành nhằm chạm đến độ sâu thực sự của kỹ năng.
Khác với nhiều kỹ năng chuyên môn khác, coaching là sự hòa quyện giữa nghệ thuật lắng nghe, khả năng đặt câu hỏi tinh tế, sự đồng cảm và thực hành phản hồi hiệu quả trong môi trường thực tế. Những phẩm chất này chỉ thực sự trưởng thành khi người coach chủ động tìm kiếm cơ hội luyện tập, phản tỉnh và tiếp nhận phản hồi xây dựng. Đào tạo bài bản, đặc biệt các chương trình theo chuẩn quốc tế, sẽ giúp xác lập nền tảng kiến thức bài bản, mang lại lộ trình rõ ràng. Tuy nhiên, nếu thiếu bản lĩnh tự bồi dưỡng và tinh thần học hỏi không ngừng thì thương hiệu cá nhân của coach sẽ khó duy trì vững chắc giữa thị trường ngày càng cạnh tranh.
Chính vì vậy, người coach cần xác định “học tập suốt đời” không đơn thuần là tích lũy thêm chứng chỉ, mà quan trọng là năng lực cập nhật kỹ thuật mới, hoàn thiện kỹ năng mềm, duy trì nguồn động lực bền bỉ cũng như khả năng thích ứng với mọi đổi thay của lĩnh vực coaching. Song hành với đào tạo bài bản, trải nghiệm thực tế qua từng phiên coaching, nhận feedback trung thực từ đồng nghiệp, mentor cũng như tự phản chiếu quá trình phát triển bản thân là yếu tố then chốt giúp coach ghi dấu ấn riêng, tạo niềm tin với coachee lẫn cộng đồng chuyên môn. Tham khảo thêm về các phương pháp rèn luyện thực tiễn dành cho nhà quản lý tại rèn luyện kỹ năng coaching mỗi ngày cho nhà quản lý.
Nhờ sự chủ động kết hợp học tập suốt đời và thực hành liên tục, mỗi cá nhân sẽ từng bước nâng chuẩn thương hiệu nghề nghiệp, đồng thời tăng tốc trên chặng đường thành thạo kỹ năng coaching. Đó cũng là chìa khóa tạo dựng khác biệt, duy trì sức hút và độ tin cậy lâu dài trong môi trường đầy biến động hiện nay.
Nguồn tham khảo: Tư duy học tập suốt đời: Chìa khóa thành công trong thế giới VUCA
Tổng kết
Hành trình thành thạo kỹ năng coaching không phải là đích đến cố định, mà là một quá trình liên tục đầu tư, học hỏi và trải nghiệm. Sự phối hợp giữa đào tạo bài bản và thực hành đa dạng, cùng thái độ chủ động phát triển, là chìa khóa để mỗi nhà quản lý trở thành coach lãnh đạo thực thụ – dẫn dắt sự thay đổi, xây dựng đội ngũ bền vững và vươn tới thành công bền vững trong doanh nghiệp.
Bạn đã sẵn sàng nâng cao hiệu suất và phát triển đội ngũ?
Yêu cầu tư vấn ngay để nhận chương trình đào tạo và lộ trình phát triển thói quen huấn luyện tại Coaching Skills For Manager.
Về chúng tôi
Coaching Skills For Manager là Học viện đào tạo chuyên sâu thuộc VMP Academy, Coaching Skills cung cấp các giải pháp đào tạo thực chiến về năng lực huấn luyện dành cho quản lý.
Chúng tôi giúp biến nhà quản lý thành những người lãnh đạo khai vấn, có khả năng xây dựng đội ngũ tự chủ, sáng tạo và hiệu suất cao.
Khám phá lộ trình phát triển năng lực lãnh đạo tại: www.coachingskills.vn