Nội dung bài viết:
Giới thiệu
Làm thế nào để mỗi nhân viên và tổ chức đều phát triển đúng hướng trong thời đại mới, nơi hiệu suất và năng lực là thước đo cạnh tranh? Câu trả lời nằm ở việc chọn đúng phương pháp phát triển nguồn lực. Coaching, mentoring và training là ba chiến lược trọng yếu mà bất kỳ doanh nghiệp nào cũng cần hiểu sâu – mỗi phương pháp mang dấu ấn riêng về mục tiêu, cách thức và tác động lên con người lẫn tổ chức. Bài viết này sẽ giúp bạn phân tách rõ ràng những điểm khác biệt cốt lõi, xác định khi nào nên sử dụng từng hình thức để tạo dựng nền văn hoá học hỏi bền vững và giữ chân nhân tài vững chắc.
Giải mã sự khác biệt: Mục tiêu, phương pháp và đối tượng trong coaching, mentoring và training nhân sự
1. Coaching – Hành trình khai phá và nâng cao tiềm năng cá nhân trong phát triển nhân sự
Coaching nổi bật như một quá trình đồng hành, nơi người huấn luyện (coach) tập trung vào việc giúp cá nhân tự nhận diện và phát triển những giá trị cốt lõi, vượt trên khuôn mẫu truyền đạt truyền thống. Không giống như training chỉ nhằm truyền tải kiến thức, coaching tạo môi trường an toàn, không phán xét, khuyến khích coachee chủ động tư duy, tự chịu trách nhiệm và tự mình đưa ra hành động. Chính sự chủ động này giúp khai mở những tiềm năng ẩn giấu, thúc đẩy cá nhân vượt qua giới hạn của bản thân và hình thành tư duy phát triển bền vững.
Mục tiêu đầu tiên và sâu xa của coaching là khai phá tiềm năng nội tại của mỗi người, đồng thời nâng cao hiệu suất công việc và chất lượng cuộc sống. Thông qua chuỗi câu hỏi gợi mở, lắng nghe chủ động, coach giúp coachee từ bỏ những niềm tin hạn chế, nhận diện những hành vi cần điều chỉnh và khuyến khích phát triển điểm mạnh. Sự hỗ trợ này không chỉ dừng lại ở việc đạt mục tiêu ngắn hạn mà còn xây dựng nền tảng tự chủ, tự tin để người được coach chủ động phát triển lâu dài.
Không chỉ dừng lại ở phát triển bản thân, coaching còn hướng đến việc xác lập và hiện thực hóa mục tiêu cụ thể theo nguyên tắc SMART (cụ thể, đo lường được, khả thi, thực tế, có thời hạn). Mô hình GROW là một công cụ điển hình, giúp cá nhân từ việc định hình mục tiêu, phân tích hiện trạng, khám phá phương án cho tới cam kết hành động. Chính quá trình này mang lại sự rõ ràng, động lực và cam kết mạnh mẽ để cá nhân gắn bó với quá trình phát triển của mình.
Về mặt doanh nghiệp, coaching giúp gia tăng hiệu quả và khả năng thích nghi của đội ngũ, đặc biệt ở các vị trí quản lý hoặc tiềm năng lãnh đạo. Mỗi cá nhân, khi được khai phóng năng lực qua coaching, không chỉ phát huy tối đa vai trò cá nhân mà còn góp phần xây dựng môi trường làm việc tích cực, gắn kết và đổi mới liên tục – yếu tố then chốt trong chiến lược giữ chân nhân tài và xây dựng văn hóa học hỏi hiện đại. Tham khảo thêm tại nguồn PACE.
2. Mentoring và Training: Chìa khóa phát triển toàn diện nguồn nhân lực và xây dựng đội ngũ tương lai
Mentoring và training giữ vai trò song song nhưng bổ trợ lẫn nhau trong chiến lược phát triển nhân sự của doanh nghiệp hiện đại. Mentoring không chỉ đơn thuần là truyền đạt kiến thức mà còn tập trung vào việc kèm cặp, phát triển tư duy, định hướng nghề nghiệp dài hạn. Điểm nổi bật của mentoring là sự kết nối bền vững giữa mentor – thường là các lãnh đạo, chuyên gia giàu kinh nghiệm, với mentee là những nhân sự trẻ, tiềm năng. Những kỹ năng mềm như giao tiếp, thích nghi, quản lý cảm xúc và xây dựng mạng lưới quan hệ được mentor chú trọng bồi dưỡng thông qua chia sẻ kinh nghiệm sống, bài học nghề nghiệp thực tiễn. Qua đó, mentee nhận được giá trị dài lâu, nâng tầm sự nghiệp và củng cố sự gắn bó với tổ chức.
Ngược lại, training nhấn mạnh vào việc chuẩn hóa, cập nhật kiến thức và kỹ năng nghiệp vụ trong thời gian ngắn. Các buổi đào tạo có nội dung rõ ràng, mục tiêu cụ thể, dễ đánh giá và áp dụng ngay. Training thường mang tính đại trà, nhanh chóng đáp ứng nhu cầu về chuyên môn của toàn bộ đội ngũ, đặc biệt quan trọng trong giai đoạn onboarding hoặc khi tổ chức thay đổi chiến lược, cập nhật công nghệ mới. Dù đem lại hiệu quả tức thì và giúp giảm thiểu lỗi sai trong công việc, training dễ thiếu cá nhân hóa và đôi lúc bỏ qua động lực phát triển nội lực của từng nhân viên.
Khi triển khai, mentoring cần sự đầu tư về thời gian, tâm huyết và khả năng truyền cảm hứng của mentor, song nếu kết hợp hợp lý với các mô hình đào tạo chuẩn hóa, doanh nghiệp sẽ tạo ra lớp nhân sự không chỉ giỏi về chuyên môn mà còn trưởng thành về tư duy và giá trị làm việc. Nghiên cứu thực tiễn cho thấy các tập đoàn hàng đầu tại Việt Nam đều thiết lập hệ thống mentoring song hành với chương trình training để phát triển lãnh đạo kế cận và giữ chân nhân tài. Để tìm hiểu thêm về cách triển khai mentoring chiều sâu và các xu hướng đào tạo hiện đại, bạn có thể tham khảo reverse mentoring – xu hướng lãnh đạo đột phá 2025.
Tổng quan, mentoring và training không thay thế mà tương hỗ, giúp doanh nghiệp vừa xây dựng năng lực hiện tại vừa ươm mầm đội ngũ lãnh đạo và văn hóa học hỏi lâu dài. Tham khảo thêm trên: JobsGO – Coaching là gì?
So sánh mục tiêu, phương pháp và đối tượng của coaching, mentoring, training trong phát triển nhân sự
1. Coaching: Nghệ thuật khai phóng tiềm năng thông qua phương pháp cá nhân hóa và đối tượng tác động đa dạng
Coaching trong phát triển nhân sự nổi bật nhờ phương pháp dẫn dắt linh hoạt và đề cao đối thoại cá nhân hóa, tạo nên giá trị khác biệt rõ rệt so với mentoring hoặc training. Thay vì cung cấp sẵn câu trả lời, coach giữ vai trò người đồng hành, tin tưởng sâu sắc vào năng lực tìm giải pháp của coachee. Một buổi huấn luyện tiêu biểu không có sự đánh giá hay áp đặt, mà tập trung đặt câu hỏi mở gợi mở tư duy, lắng nghe chủ động những mặt ẩn sâu như giá trị, cảm xúc, niềm tin của coachee.
Môi trường coaching luôn chú trọng sự bảo mật, không phán xét, tạo ra một không gian an toàn – nơi mọi ý kiến và chia sẻ đều được tôn trọng tuyệt đối. Coach và coachee hợp tác như hai đối tác đồng đẳng, thúc đẩy đối thoại hai chiều, giúp coachee chủ động lên kế hoạch thay đổi, hướng đến các mục tiêu thực tiễn và phát triển dài lâu thay vì dừng lại ở kỹ năng ngắn hạn. Tùy vào từng tình huống, các mô hình như GROW, OSKAR hay CLEAR được vận dụng đa dạng để tối ưu hóa hiệu quả huấn luyện. Độc đáo hơn, phương pháp coaching phát triển theo hướng tùy chỉnh, luôn đặt trọng tâm vào cá nhân – điều mà mentoring hay training còn hạn chế do tính hệ thống, ít cá nhân hóa hơn.
Đối tượng hưởng lợi từ coaching vô cùng đa dạng: từ nhân viên đang tìm kiếm sự tiến bộ chuyên môn, nhà quản lý muốn nâng tầm năng lực lãnh đạo, đến các nhà lãnh đạo doanh nghiệp cần nâng cao khả năng xây dựng đội ngũ hoặc phát triển chiến lược. Ngoài doanh nghiệp, coaching còn được áp dụng trong life coaching, career coaching và nhiều lĩnh vực khác nhằm hỗ trợ phát triển trí tuệ cảm xúc, kỹ năng giao tiếp, quản lý thời gian hoặc cân bằng cuộc sống. Các tổ chức hiện đại ngày nay tận dụng coaching như một công cụ để xây dựng văn hóa doanh nghiệp học hỏi, nâng cao sự cam kết và đẩy mạnh đổi mới sáng tạo. Việc cá nhân hóa quá trình khai phóng tiềm năng này chính là lý do khiến coaching đang dần trở thành xu hướng chủ đạo trong quản trị nhân sự hiện đại (vai trò phòng nhân sự trong coaching nội bộ).
Để khám phá thêm về các đặc điểm phương pháp, bạn có thể tham khảo thêm tại pace.edu.vn.
2. Định hướng phát triển bền vững: Giá trị và ứng dụng của mentoring và training trong phát triển nhân sự
Khi bàn về phát triển nhân sự, mentoring và training là hai phương pháp không thể thiếu, mỗi phương pháp đóng vai trò riêng biệt nhưng bổ trợ cho nhau mạnh mẽ. Mentoring đặt trọng tâm vào việc xây dựng mối quan hệ đồng hành giữa người cố vấn giàu kinh nghiệm và người được trao đổi (mentee), hướng tới phát triển toàn diện tư duy, kỹ năng, cũng như năng lực nghề nghiệp lâu dài. Mentor không chỉ chia sẻ kiến thức mà còn truyền động lực, hỗ trợ định hướng sự nghiệp, kết nối mentee với các nguồn lực, từ đó giúp mentee trưởng thành qua cả thành công lẫn thất bại. Điểm mạnh của mentoring là khả năng xây dựng vốn sống, hình thành bản lĩnh, và hỗ trợ phát triển lãnh đạo kế cận, định hướng lâu dài cho nhân sự chủ chốt, đặc biệt ở các vị trí cần chuyển giao hoặc hội nhập văn hóa nhanh chóng.
Ngược lại, training tập trung vào mục tiêu truyền đạt kiến thức hoặc kỹ năng mới một cách hệ thống, thường thông qua các khóa học, hội thảo hay chương trình đào tạo trực tuyến. Ưu điểm nổi bật của training là khả năng chuẩn hóa quy trình, cập nhật kỹ năng cho số lượng lớn nhân sự trong thời gian ngắn, đồng thời dễ dàng đo lường hiệu quả đầu ra. Training phát huy tối đa giá trị ở các chủ đề kỹ thuật, nghiệp vụ chuyên môn hay kỹ năng mềm và thường là bước khởi đầu không thể bỏ qua đối với nhân viên mới. Trong thực tế, training là nền tảng để đảm bảo đội ngũ nhân sự đủ năng lực vận hành, tuân thủ tiêu chuẩn chất lượng cũng như thích nghi với thay đổi của doanh nghiệp.
Sự khác biệt lớn nhất giữa hai phương pháp này nằm ở cách tiếp cận và thời gian tác động. Mentoring mang tính chiến lược, dài hơi và mang nhiều cảm hứng, phù hợp cho giai đoạn phát triển cá nhân hoặc chuẩn bị cho những bước ngoặt nghề nghiệp. Training lại có tính ngắn hạn, tập trung vào mục tiêu tức thì, cung cấp công cụ giúp nhân sự đáp ứng ngay yêu cầu công việc. Do đó, kết hợp linh hoạt hai phương pháp này sẽ giúp doanh nghiệp vừa phát triển nền tảng tri thức, vừa tạo động lực phát triển bền vững và giữ chân nhân tài.
Nếu quan tâm đến việc ứng dụng hiệu quả mentoring trong doanh nghiệp, bạn có thể tham khảo bài viết về reverse mentoring – cố vấn ngược xu hướng lãnh đạo đột phá 2025 để có cái nhìn sâu sắc hơn về các mô hình hiện đại.
Nguồn tham khảo chi tiết: https://amis.misa.vn/106859/coaching-la-gi/
Tác động và kết quả nổi bật của coaching, mentoring và training đối với hiệu suất tổ chức
1. Coaching: Chìa khóa thúc đẩy cá nhân phát huy tiềm lực và nâng tầm hiệu suất tổ chức
Coaching, với bản chất tập trung vào khai mở tiềm năng, đang trở thành chìa khóa đột phá trong phát triển nhân sự và nâng cao hiệu quả tổ chức. Thông qua các buổi trao đổi riêng tư, coach đồng hành cùng nhân viên xác định rõ mục tiêu, tháo gỡ rào cản tâm lý và xây dựng lộ trình phát triển cá nhân phù hợp. Việc áp dụng coaching đưa đến kết quả trực tiếp về động lực và cam kết dành cho mục tiêu cá nhân lẫn tổ chức. Nhân viên sau coaching thường tự tin hơn, chủ động hơn và sẵn sàng đón nhận thử thách mới nhờ được trang bị các kỹ năng giải quyết vấn đề, giao tiếp cũng như ra quyết định hiệu quả.
Tại bình diện tổ chức, coaching tạo ra bước chuyển mạnh mẽ về năng lực lãnh đạo. Các nhà quản lý vừa học cách lắng nghe, vừa phát huy khả năng dẫn dắt đội ngũ thông qua trao quyền và khích lệ đổi mới. Thực tế cho thấy, áp dụng coaching bài bản giúp hiệu suất làm việc tăng đáng kể, xây dựng không khí hợp tác, tháo gỡ mâu thuẫn nội bộ hiệu quả và định hình văn hoá doanh nghiệp tích cực. Đặc biệt, coaching thúc đẩy sự phát triển toàn diện về chuyên môn lẫn tư duy sáng tạo, giúp nhân sự chủ động học hỏi, linh hoạt thích ứng với các biến động của môi trường kinh doanh hiện đại.
Một khả năng khác biệt của coaching chính là tạo ra môi trường hỗ trợ liên tục, nơi nhân viên được đồng hành, nhận phản hồi xây dựng để không ngừng hoàn thiện năng lực bản thân. Qua đó gia tăng sự gắn bó, giảm tỷ lệ nghỉ việc, đồng thời góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh bền vững cho doanh nghiệp. Để tìm hiểu kỹ hơn về các yếu tố thực tiễn trong tích hợp coaching vào quản lý hiệu suất doanh nghiệp, bạn có thể tham khảo bài viết chuyên sâu về tích hợp coaching vào quản lý hiệu suất doanh nghiệp. Thêm vào đó, nhiều nghiên cứu cũng khẳng định vai trò của coaching đối với phát triển tổ chức, chi tiết tại 1Office.vn.
2. Mentoring và Training: Đòn bẩy xây dựng năng lực bền vững và gia tăng hiệu suất tổ chức
Khi xét đến tác động lên hiệu suất tổ chức, mentoring và training mỗi phương pháp đều tạo nên những dấu ấn riêng, bổ trợ lẫn nhau trong quá trình phát triển nhân sự. Mentoring, với bản chất là mối quan hệ hai chiều lâu dài giữa mentor dày dạn kinh nghiệm và mentee, đóng vai trò như một chất xúc tác giúp nhân sự khám phá tiềm năng, xây dựng tư duy chiến lược và định hướng sự nghiệp bền vững. Nghiên cứu của Chronus chỉ ra rằng nhân viên có mentor tăng gấp 5 lần khả năng thăng tiến và hài lòng với công việc cao hơn 20% so với nhóm không có mentor. Bằng sự kết nối cá nhân hóa, mentor không chỉ truyền đạt bí quyết chuyên môn mà còn mở rộng mạng lưới quan hệ, giúp mentee thích ứng và tiến xa hơn trong môi trường biến động.
Ngược lại, training lại tập trung vào việc chuẩn hóa năng lực, truyền tải kiến thức, kỹ năng mới trong thời gian ngắn để đáp ứng yêu cầu cụ thể của tổ chức. Đào tạo chuyên môn giúp nhân viên tự tin, nhanh chóng hòa nhập, đồng thời là nền tảng thích nghi công nghệ và xu hướng thị trường. Báo cáo LinkedIn Workplace Learning Report 2021 ghi nhận 94% nhân viên sẽ gắn bó lâu dài hơn nếu được doanh nghiệp quan tâm đào tạo bài bản. Bên cạnh đó, đầu tư cho training còn giúp doanh nghiệp chủ động xây dựng đội ngũ kế cận, giảm rủi ro thiếu hụt nhân tài khi có biến động nhân sự.
Điều đáng chú ý, nhiều tổ chức lớn tại Việt Nam đã vận dụng linh hoạt hai mô hình này – phối hợp training để “bồi đắp” kỹ năng nền và tiếp nối bằng mentoring nhằm chuyển hóa kiến thức thành năng lực thực tế cũng như duy trì động lực phát triển lâu dài. Mô hình “Blended Learning & Mentoring” đang dần trở thành xu thế, bởi chỉ training hoặc mentoring đơn lẻ có thể thiếu hụt chiều sâu hoặc khả năng áp dụng thực tiễn. Thực tế cho thấy các doanh nghiệp sở hữu chương trình mentoring và training bài bản ghi nhận năng suất tăng 18% và tỷ lệ nghỉ việc giảm gần 29% trong năm đầu tiên (theo PwC Việt Nam 2022).
Sự kết hợp này không chỉ nâng cao chất lượng nguồn lực, mà còn tạo đà để tổ chức đổi mới, thích ứng bền vững trước thách thức thị trường. Muốn đo lường hiệu quả, ngoài kết quả thực tiễn về năng suất, doanh nghiệp cần chú trọng chỉ số kết nối mentor-mentee, sự hài lòng sau đào tạo cũng như mức độ phát triển cá nhân thực sự của từng thành viên. Để hiểu rõ hơn về việc xây dựng các mô hình mentoring hiệu quả cho doanh nghiệp hiện đại, độc giả có thể xem thêm tại reverse mentoring – cố vấn ngược, xu hướng lãnh đạo đột phá 2025. Tham khảo các số liệu và nghiên cứu quốc tế tại Chronus Mentoring Statistics, Harvard Business Review.
Kết luận
Mỗi cá nhân và tổ chức đều có những cột mốc, nhu cầu phát triển và định hướng riêng biệt trong hành trình xây dựng thành công. Hiểu rõ sự khác biệt và giá trị của coaching, mentoring, training giúp nhà quản lý chủ động thiết kế chiến lược phát triển phù hợp — từ kỹ năng nền tảng cho đến phát huy tiềm năng sâu thẳm và định hướng tương lai dài hạn. Việc kết hợp linh hoạt cả ba phương pháp này chính là chìa khoá để xây dựng một môi trường học tập, phát triển liên tục, giữ chân nhân tài và chinh phục những mục tiêu lớn trong kinh doanh.
Bạn đã sẵn sàng nâng cao hiệu suất và phát triển đội ngũ?
Yêu cầu tư vấn ngay để nhận chương trình đào tạo và lộ trình phát triển thói quen huấn luyện tại Coaching Skills For Manager.
Về chúng tôi
Coaching Skills For Manager là Học viện đào tạo chuyên sâu thuộc VMP Academy, Coaching Skills cung cấp các giải pháp đào tạo thực chiến về năng lực huấn luyện dành cho quản lý.
Chúng tôi giúp biến nhà quản lý thành những người lãnh đạo khai vấn, có khả năng xây dựng đội ngũ tự chủ, sáng tạo và hiệu suất cao.
Khám phá lộ trình phát triển năng lực lãnh đạo tại: www.coachingskills.vn