Học tập theo ngữ cảnh – Situated learning là một phương pháp học tập hiệu quả đã được nhiều người áp dụng thành công. Phương pháp này cụ thể là gì? Nó dựa trên lý thuyết nào? Làm thế nào để áp dụng phương pháp học tập theo ngữ cảnh? Hãy cùng khám phá trong bài viết này nhé! Nội dung thuộc Tips huấn luyện.
Nội dung bài viết:
Học tập theo ngữ cảnh – Situated learning là gì?
Học tập theo ngữ cảnh – Situated Learning là phương pháp học tập tập trung vào việc ứng dụng kiến thức gắn liền với thực tế. Thay vì học lý thuyết suông, học viên sẽ được trải nghiệm những tình huống thực tế, tương tác trực tiếp với môi trường học tập, từ đó kiến thức trở nên sống động và dễ nhớ hơn.
Xuất hiện từ những năm 1980, phương pháp học này là quá trình nghiên cứu và tổng hợp nhiều lý thuyết giáo dục khác nhau:
Lý thuyết nhận thức (Cognitivism): Nhấn mạnh vai trò của quá trình nhận thức trong việc học tập. Theo đó, kiến thức được tiếp thu thông qua các hoạt động như giải quyết vấn đề, phân tích, tổng hợp thông tin,…
Lý thuyết kiến tạo (Constructivism): Cho rằng học viên tự xây dựng kiến thức của mình thông qua tương tác với môi trường xung quanh.
Lý thuyết học tập xã hội (Social Learning Theory): Nhấn mạnh tầm quan trọng của môi trường xã hội trong việc học tập. Học viên học hỏi thông qua quan sát và tương tác với những người khác.
Các thuyết trên đều liên quan đến lý thuyết học tập dành cho người trưởng thành – Adult Learning Theory (ALT).
Ai là tác giả của phương pháp học tập theo ngữ cảnh Situated learning?
Sau đây là những nhân vật có đóng góp quan trọng nhất trong việc xây dựng và phát triển phương pháp học tập theo ngữ cảnh.
Lev Vygotsky (1896-1934): Ông là nhà tâm lý học người Nga, đã đề xuất lý thuyết về tầm quan trọng của ngữ cảnh và tương tác xã hội trong học tập. Theo ông, kiến thức được hình thành từ việc tương tác và học hỏi từ người khác, đặc biệt là từ những người có kinh nghiệm và hiểu biết hơn.
John Dewey (1859-1952): Ông là nhà triết học và nhà giáo dục người Mỹ, người tin rằng kinh nghiệm và thực tiễn là nền tảng cho quá trình học tập. Ông nhấn mạnh học tập phải hướng đến việc giải quyết các vấn đề thực tế.
Jean Lave và Etienne Wenger: Hai nhà nghiên cứu người Mỹ đã phát triển khái niệm “cộng đồng thực hành”. Cả hai khẳng định rằng học tập hiệu quả nhất khi nó diễn ra trong một cộng đồng nơi mọi người cùng nhau xây dựng kiến thức và chia sẻ với nhau.
Các bước áp dụng phương pháp Situated Learning
1. Xác định mục tiêu học tập và chọn ngữ cảnh thực tế
Bạn có thể dùng SMART để đặt ra mục tiêu học tập cụ thể. Ví dụ, nếu bạn muốn học kỹ năng dẫn giảng để có thể đứng lớp đào tạo nội bộ trong doanh nghiệp của mình. Mục tiêu của bạn là sau 3 tháng học tập và áp dụng, bạn sẽ thuần thục các bước dẫn giảng Oscar
2. Chia nhỏ mục tiêu
Khi đã xác định mục tiêu, hãy chia nhỏ nhiệm vụ chính thành các bước cụ thể và dễ thực hiện. Bạn có thể sử dụng biểu đồ xương cá Ishikawa để hỗ trợ. Ví dụ, các bước dẫn giảng bao gồm:
- Mở đầu bằng một câu chuyện hoặc số liệu ấn tượng
- Trình bày nội dung một cách logic và dễ hiểu
- Tạo cơ hội để học viên suy nghĩ, thảo luận và hành động
- Giải đáp các thắc mắc, câu hỏi từ học viên.
- Kết thúc ấn tượng, tóm tắt điểm chính cần nhớ, cảm ơn sự tham gia của mọi người.
3. Xác định kiến thức và kỹ năng cần thiết
Tại bước này, bạn cần xác định các kiến thức, kỹ năng cụ thể để thực hiện từng bước của nhiệm vụ. Ví dụ về 5 bước dẫn giảng, bạn cần trang bị những kỹ năng cụ thể sau:
- Kỹ năng dùng ngôn ngữ, giọng điệu và ngôn ngữ cơ thể để truyền tải thông điệp.
- Kỹ năng truyền cảm hứng và khuyến khích hành động từ người nghe.
- Kỹ năng trả lời câu hỏi và giải đáp thắc mắc.
- Kỹ năng tóm tắt nội dung, cảm ơn và kết thúc đúng giờ.
4. Thiết kế hoạt động học tập
Dựa trên bước 3, bạn thiết kế các hoạt động học tập nhằm rèn luyện các kỹ năng liên quan. Ví dụ:
- Tìm kiếm số liệu và câu chuyện tương ứng với chủ đề dẫn giảng. Sau đó luyện tập để trình bày trước gương
- Chuẩn bị đầy đủ nội dung giảng dạy và luyện tập dẫn giảng với mô hình 7:38:55
- Soạn sẵn một vài câu kêu gọi hành động (call to action) và luyện tập tại nhà
- Liệt kê những câu hỏi mà học viên có thể đặt ra và chuẩn bị sẵn câu trả lời và luyện tập trước gương
- Xác định những nội dung chính cần học viên ghi nhớ, luyện tập tóm tắt và gửi lời cảm ơn trân trọng trong thời gian nhất định (30 phút)
5. Thực hiện và điều chỉnh
Cuối cùng, bạn thực hiện các hoạt động đã được liệt kê ở bước 4, rồi tiến hành tự đánh giá hiệu quả và điều chỉnh cho phù hợp với tình hình thực tế. Mục tiêu lúc đầu của bạn là đạt được sự thành thạo trong kỹ năng dẫn giảng sau 3 tháng và có thể đứng lớp đào tạo tại công ty. Sau thời gian sử dụng phương pháp học tập theo ngữ cảnh (Situated learning), bạn áp dụng kiến thức vào việc đào tạo thực tế tại doanh nghiệp.
Sau khóa đào tạo, hãy tiến hành khảo sát để thu thập phản hồi từ học viên. Dựa vào kết quả này, bạn có thể đề xuất các điều chỉnh phù hợp hơn. Thiết lập mục tiêu mới, sau đó bắt đầu lại từ bước đầu tiên.
Tạm kết về học tập theo ngữ cảnh – Situated learning
Học tập theo ngữ cảnh – Situated learning là một phương pháp học tập hiệu quả giúp người học nắm bắt kiến thức một cách lâu dài hơn đồng thời phát triển tư duy và kỹ năng thực hành. Áp dụng sáng tạo situated learning sẽ nâng cao chất lượng cuộc sống và thành công trong công việc. Hy vọng bài viết này mang đến cho bạn cái nhìn sâu sắc hơn và nhiều ý tưởng học tập hiệu quả hơn. Nội dung thuộc Tips huấn luyện.
